واحد مراقبت پنوماتیک (هوا) چیست؟

به بیانی ساده این واحد مسئولیت مراقبت از هوای فشرده ورودی به عملگر ها را دارد، چرا که عملگر ها دارای حساسیت بسیار بالایی هستند و ورود هرگونه آلودگی به آن ها می تواند باعث ایجاد اختلال در روند عملکرد آن ها باشد. هوا در مناطق مختلف خواص منحصر به فردی دارد، برای مثال در شهری مثل تهران هوا آلوده و حاوی گرد و غبار زیادی است یا در شهر های شمالی و جنوبی که نزدیک دریا هستند هوا بسیار مرطوب است، در صورتیکه هوای مورد نیاز برای کار کردن تجهیزات پنوماتیکی دارای استاندار های خاصی است که واحد مراقبت موظف به تنظیم خصوصیات هوا است. ورود ذرات گرد و غبار، رطوبت یا مواد شیمیایی می تواند آسیب جدی به قطعات وارد کند، به عنوان مثال ذرات جامد می توانند روی بدنه تجهیزات خراشیدگی و آسیب مکانیکی ایجاد کنند و همین خراشیدگی منجر به نفوذ آب و رطوبت شده و در نهایت باعث خوردگی می شود. این ذرات خورده شده یا به اصطلاح اکسید شده، در نقطه ای جمع شده و به این ترتیب باعث کاهش دبی عبوری خواهند شد. همین مثال ساده نشان می دهد که حضور کوچکترین آلودگی در سیستم می تواند آثار مخرب بی شماری داشته باشد که برای پیشگیری از آن می توان از واحد مراقبت استفاده کرد.

به طور معمول واحد های مراقبت از سه بخش اصلی رگلاتور، فیلتر و روغن زن تشکیل شده اند. تا سه ویژگی کیفیت، کمیت و فشار را تحت کنترل یا اصلاح قرار دهند. کیفیت هوا به معنای پاکسازی هوای ورودی به تجهیزات، کمیت به معنای دبی هوای عبوری و فشار نیز حداقل و حداکثر فشار هوای ورودی را شامل می شود.

1. فیلتر: مسئولیت فیلتراسیون هوای ورودی به سیستم و پاکسازی از گرد و غبار، رطوبت و هر نوع آلودگی را دارد.
2. رگلاتور: به آن تنظیم کننده فشار هوا نیز می گویند چراکه موظف است فشار ورودی به سیستم را ثابت نگه دارد. لازم به تاکید است که فشار کاری سیستم های پنوماتیکی بین 1 تا 12 بار است.
3. روغن زن: هوای مصرفی در عملگر ها در این قسمت تا حدودی چرب می شود تا قطعات و واشر های لاستیکی به کار رفته در سیستم پنوماتیک دچار خشکی بیش از حد حین عملکرد نشوند و در نتیجه عمر بیشتری خواهند داشت.

اجزاء واحد مراقبت پنوماتیک

در ادامه هر بخش را به طور مجزا توضیح می دهیم.

فیلتر

هوای فشرده تولید شده، هنگام ترک از کمپرسور، گرم، کثیف و دارای رطوبت است که می تواند باعث کاهش عمر تجهیزاتی از قبیل شیر ها و سیلندر ها شود. (مقداری از رطوبت هوا حین تراکم در کمپرسور به صورت آب در کف کمپرسور جمع می شود ولی مقداری از رطوبت در هوا باقی می ماند.) به همین علت قبل از اینکه بتوان از هوای فشرده استفاده کرد، نیاز به فیلتر شدن، تنظیم فشار و در مواردی روان کاری وجود (ترکیب شدن با روغن) دارد. وجود یک فیلتر در خط، هوای فشرده را تمیز می کند، به طوریکه با تحت فشار قرار دادن هوا و به دام انداختن ذرات جامد (مانند گرد و غبار و خاک) و سیالاتی (مانند آب و روغن)، سیال مصرفی را پاکسازی می کند. در خط هوای فشرده، فیلتر در نزدیکی رگلاتور، روغن زن، شیر کنترل جهت و عملگر هایی مانند سیلندر و موتور نصب می شود. آنچه در خصوص فیلتر ها حائز اهمیت است، تخلیه محفظه ی پایین فیلتر است، چرا که آلودگی های جدا شده توسط فیلتر در محفظه پایین فیلتر جمع می شود و عدم تخلیه آن منجر به برگشت آلودگی به هوا خواهد شد، البته این تخلیه می تواند به صورت دستی یا اتوماتیک باشد که قطعا اتوماتیک بودن این تخلیه بر قیمت نهایی محصول تاثیر گذار است.

اندازه المان های فیلتر در مقدار اندازه ذرات خارجی جدا شده موثر است، به این ترتیب که اگر سایز منافذ موجود روی فیلتر 20 میکرون باشد، ذارت کوچکتر از 20 میکرون فیلتر نخواهند شد.

به طور کلی سه نوع فیلتر وجود دارد:

1. فیلتر عمومی (حذف آب و ذرات)
2. فیلتر رطوبت گیر (حذف روغن)
3. فیلتر حذف بخار

در شکل زیر نماد شماتیک به کار رفته برای فیلتر با تخلیه اتوماتیک و تخلیه دستی را مشاهده می کنیم.

رگولاتور

رگولاتور فشار، نوعی شیر کنترل فشار می باشد. به بیانی ساده هدف از قرار دادن رگلاتور در واحد مراقبت این است که فشار سیستم را بدون توجه به بالا و پایین شدن فشار اولیه، ثابت و یکنواخت نگه دارد. دبی هوای عبوری و میزان فشار قابل تنظیم در رگلاتور را در کاتالوگ محصول ذکر می کنند تا مصرف کننده انتخابی درست برای سایز رگلاتور مورد استفاده داشته باشد.

با توجه به اینکه هیچ گونه روانکاری در رگلاتور رخ نمی دهد، نکته قابل توجه جهت افزایش طول عمر رگلاتور این است که به طور مرتب دیافراگم آن را چرب کنید.

در شکل زیر نماد شماتیک رگولاتور و فیلتر را همراه با هم مشاهده می کنیم.

فیلتر رگلاتور

نمونه دیگری از انواع اجزای واحد مراقبت، فیلتر رگلاتور است، همانطور که از نام آن مشخص است، اجزای تشکیل دهنده ی آن فیلتر و رگلاتور است که به ترتیب ابتدا فیلتر و در قسمت بالای آن رگلاتور قرار میگیرد، هوای فشرده نیز وارد فیلتر شده و در این مرحله آلودگی ها و رطوبت موجود در آن حذف خواهد شد، در نهایت هوای تصفیه شده وارد رگلاتور می شود تا فشار سیال نیز در این مرحله تنظیم شود، نکته ی قابل توجه در این است که در این مرحله، افت فشاری که به دلیل عبور از فیلتر ایجاد شده بود، نیز جبران خواهد شد.

روغن زن

بعد از فیلتر و رگلاتور آنچه در سیستم قرار می گیرد روغن زن است. در سیستم های پنوماتیکی امکان آسیب رسیدن به دلیل ایجاد اصطکاک در سیستم زیاد است و روغن زن با برطرف کردن عامل اصطکاک از آسیب رسیدن به سیستم جلوگیری می کند. در شکل زیر بخش های مختلف روغن زن را مشاهده می کنیم.

شکل زیر با بزرگ نمایی تصویر بالا، فرایند روغن زنی را نشان می دهد.

توصیه هایی برای نحوه نگهداری و مراقبت روغن زن

• جهت شستشو از الکل و تینر استفاده نشود.
• لوله روغن پاش پس از زمانی حالت اولیه خود را از دست داده و باید تعویض گردد.
• بیشتر از حد مجاز روغن در روغن پاش ریخته نشود.
• تنظیم پیچ روغن پاش را بنا به مصرف می بایست باز نمود.
• ویسکوزیته بالای روغن باعث می گردد مکش با مشکل مواجه شود و هوای فشرده مقدار چربی مناسب را نداشته باشد، درنتیجه خرابی قطعات را به دنبال خواهیم داشت.
• سعی گردد روغن انتخابی تمیز و عاری از هر نوع کثیفی باشد، چون تجربه نشان داده به علت وجود آلودگی در روغن و وارد شدن به سیستم هوای فشرده، نقاط حساس در شیرآلات پس از زمانی کوتاه خراب می شود.

بهترین روش انتخاب واحد مراقبت

برای داشتن انتخاب صحیح از واحد مراقبت توجه به این نکته حائز اهمیت است که با توجه به نیاز هر بخش از صنعت می توان از واحد مراقبت کامل که شامل فیلتر، رگلاتور و روغن زن است، استفاده کرد و در موارد دیگر از بخش های دیگری چون فیلتر، روغن زن، رگلاتور و فیلتر رگلاتور به طور مجزا استفاده کرد.

بعد از اینکه مشخص شد به کدام بخش از واحد مراقبت نیاز داریم، باید سایز واحد مراقبت را تعیین کنیم که سایزها بر اساس اینچ طبقه بندی می شوند.

نکته ی قابل توجه در خصوص سایز اتصالات واحد مراقبت، این است که نباید تنها سایز واحد مراقبت را مدنظر قرار داد، بلکه دبی از عوامل موثر برای انتخاب واحد مراقبت است. البته باید اشاره کرد که انتخاب اتصالاتی با سایز بزرگتر، مشکلی برای واحد مراقبت ایجاد نخواهد کرد و فقط منجر به افزایش هزینه های خرید خواهد شد؛ اما اگر مخالف این اتفاق بیفتد می تواند هم منجر به آسیب دیدگی تجهیزات پنوماتیکی شود و هم می تواند اثر سوئی بر صحت عملکرد سیستم داشته باشد. علاوه بر مد نظر قرار دادن مقدار دبی عبوری از یک واحد مراقبت، میزان فشاری که این قطعه توانایی تحمل آن را دارد بسیار حائز اهمیت می باشد. در بیشتر سیستم های پنوماتیکی فشار بادی که تجهیزات با آن کار می کنند از اهمیت بالایی برخوردار است. گاها در صنایع بسته بندی و دارویی و یا مواد غذایی، مقدار کمی فشار هوای بیشتر باعث اختلال در دستگاه و در نهایت خروجی نامطلوب خواهد شد. از دیگر روی باید به این نکته توجه کرد که کمپرسورهای فشرده کننده هوا، با ساختار و ظرفیت های مختلفی در سیستم قرار می گیرند، بنابر این واحد مراقبتی که برای مدار در نظر گرفته می شود باید توانایی تحمل این فشار را داشته باشد.

واحدهای مراقبت بسته به جنس بدنه، که می تواند تمام فلزی، آلیاژی و یا پلیمریی باشد، ویژگی های متفاوتی دارند. واحدهای تمام فلزی اصولا توانایی تحمل فشاری بالا تا 18 بار را دارند در حالی که واحدهای پلیمری و پلاستیکی فشاری کمتر را متحمل می شوند؛ چیزی در محدوده 13 بار.

لیست محصولات واحد مراقبت پنوماتیک

فروشگاه هیدرو هیکاد واحد مراقبت پنوماتیک با برندهای معتبر و مطرح می باشد، جهت اطلاع از انواع محصولات و برندهای قابل ارائه با کارشناسان بخش مشاوره فنی تماس بگیرید.